Lessons in loss

Een paar maanden geleden werd ik gewezen op de uitzending van Summer School, waarin Femke van der Laan zou spreken over het verlies van haar man. Ik heb het op dat moment niet gekeken. Niet omdat ik het niet wilde, maar omdat ik weet dat ik nogal eens vol schiet tijdens dat soort programma's en ik het zonde vond om de helft te moeten missen door mijn eigen gesnotter. Daarom sloeg ik de link naar "uitzending gemist" op op mijn pc en wachtte ik het juiste moment af.
Ha, valkuil nummer één: er is geen juist moment.
Als ik namelijk denk dat ik iets wel aan kan, barst ik zomaar in janken uit. Terwijl de dagen waar ik erg tegenop zie geruisloos voorbij glijden, en ik maar wachten tot die tranen gaan vallen. Niet dus. Niet als je er op rekent.

Maar goed, gistermiddag was het dan zover. Ik was voorbereid,  had een bak koffie en doos tissues binnen handbereik en drukte op play. Het eerste wat ik zag en dacht was: wat een mooie dappere vrouw. Het tweede wat ik dacht was: ja wat moet ze anders, ze heeft geen keus!
Zo puur en eerlijk in haar eigen eenzaamheid en verdriet. Eigenlijk hoefde ze niet eens iets te zeggen, we spreken dezelfde taal en hebben blijkbaar hetzelfde doel.
Lessen in Verdriet.

We hebben het allemaal, groot of klein verdriet. Is het te meten? Nee! Kun je het vergelijken? Nee! En dat hoeft ook helemaal niet.
Maar waarom schamen we ons er dan zo vaak voor. Het klopt wat ze zegt, hoe vaak verontschuldigen we onszelf niet voor onze tranen. Menigmaal heb ik mezelf sorry horen zeggen als ik het niet droog hield als het gesprek op Johan kwam. En nog steeds...
Tegenwoordig draai ik me steeds vaker snel om en hoop ik maar dat de ander niets heeft gemerkt...

Het zit in hele kleine dingen, soms zelfs maar in één zinnetje. Zoals vorige week.
Mijn zus en zwager zijn aan het klussen en ik ging even kijken hoe het vorderde. De tegels in de badkamer zaten er keurig op en ik complimenteerde mijn zwager daarmee. Zijn lieve en enthousiaste antwoord was: Jaaa, dat heb ik nog van je mannetje geleerd!
Bam! Ik heb nog een glimlach getoverd maar me meteen omgedraaid.
Het missen kwam in één klap boven. Het was een compleet goed bedoelde opmerking en daarom schaamde ik mij voor mijn gevoel. Wilde ik niet dat mijn compliment naar hem zou uitdraaien op troost naar mij. Wilde ik hen niet wéér belasten met mijn verdriet.

Verdriet dat er áltijd is. Ondanks ik vaak genoeg lach, dat ik doorga met leven en voorzichtig durf te dromen van een toekomst zonder hem.

Mijn vraag aan jullie is, hoe doe jij dat? Stop jij het ook het liefste weg? Schaam jij je voor je verdriet? Want wat zal een ander er wel niet van zeggen...
Of gooi je het er gewoon uit, ben je eerlijk in je gevoel, hoe goed of slecht dat op dat moment ook is?

Ik heb besloten om me er niet meer voor te schamen. Als ik namelijk eerlijk ben in mijn verdriet, kun je er zeker van zijn dat ik ook oprecht ben in mijn vreugde.
Want ook na drie lange jaren zijn mijn tranen nog steeds bittersweet. Tranen van gemis, maar ook van trots op mijn lieve dappere mannetje, van blijdschap dat ik zolang met hem samen mocht zijn, al was het ook veel te kort.

Oprechte interesse in een ander is oprecht willen delen. Vreugde én verdriet, wanneer dat ook komt, en twee kanten op. Jij mag bij mij, mag ik dan bij jou... eerlijk zullen we alles delen...
Ik stem vóór, doe je mee?

Don't you, forget about me

Het is vrijdagochtend heel vroeg, ik balanceer nog op de rand tussen slapen ontwaken. Tevreden rek ik me uit. Mijn handen glijden naar jouw kant van het bed, waar ik je warmte nog kan voelen. Ik geef me nog even over aan het behaaglijke gevoel van jouw handen op mijn lijf en je mond op de mijne. Wat voelt het vertrouwd en vanzelfsprekend. Je fluistert zachtjes lieve dingen en zegt me dat je van me houdt. Dat ik dat nooit mag vergeten...

Ineens is mijn slaap voorbij. De warmte die ik voel komt van mijn ultra-zachte pyjama. Jouw handen blijken die van mezelf te zijn en waarschijnlijk voel ik mijn eigen lichaamswarmte nog aan jouw kant van het bed. Puur omdat ik daar regelmatig naartoe rol 's nachts. Maar jouw woorden hoor ik nog steeds. Als een mantra speelt het zich in mijn hoofd af. Je houdt van me, hoe zou ik het ooit kúnnen vergeten.

Weet je wat me wel eens beangstigt? Dat ik de levende beelden van jou ooit niet meer kan oproepen. Ik merk namelijk dat die nu al steeds meer vervagen. Er zijn bepaalde situaties die nu gelukkig nog helder zijn. Zo zag ik regelmatig je auto aankomen als je uit je werk kwam. Ik stond dan vaak op je te wachten in de deuropening, oprecht blij dat je weer veilig thuis was.
Het moment dat je hoofd om de hoek verscheen en die gulle lach op je gezicht kwam als je zag dat ik daar stond, staat in mijn geheugen gegrift. Net zoals bijvoorbeeld de concentratie en precisie, die van je gezicht af waren te lezen als aan het klussen was of een bord Catan neerlegde.

Helaas weet ik ook nog levendig voor me te halen hoe heftig je je laatste maanden vond. Nog regelmatig komt het filmpje voorbij in mijn hoofd van een van de spaarzame momenten dat jij de wanhoop nabij was. Jij, die nóóit de moed verloor, ons altijd wist op te beuren. Jouw verdriet en pijn zijn nog steeds voelbaar voor me, dat beeld raak ik nooit meer kwijt.

Mijn grote angst is dat dát de beelden zijn die blijven, terwijl de mooie momenten vervagen. Het mag niet gebeuren, daarom probeer ik elke dag nog aan je te denken hoe je was toen alles nog gewoon was. En dat valt soms niet mee.

En daarom: als je nog wél "gewoon" samen bent, als je eigenlijk geen reden denkt te hebben om eens goed naar je liefste te kijken, omdat die er toch altijd is, doe dat dan tóch. Neem elk detail in je op, film af en toe, leg dingen vast...
Want ook al verwacht je het niet, wellicht komt ooit de dag dat je wenste dat je het wél had gedaan. Maar dan rest er niets dan een warme pyjama en een heel leeg bed...

Brief aan mijn lief

Hey lieffie,

Normaal gesproken begin je een brief met iets standaards zoals: "lang niet gesproken!" of "hoe gaat het met je?" Het eerste klopt als een bus, het tweede zou ik dolgraag uit jouw mond willen horen, maar dat zit er helaas niet meer in. Daarom ga ik je maar vertellen hoe het met mij en de jongens gaat.

Het is bijna niet voor te stellen dat het al bijna drie jaar geleden is dat ik je stem hoorde, je lach door ons huis galmde en ik je lijf tegen het mijne voelde.
Als ik mijn ogen dicht doe lijkt het als gisteren. Misschien niet zo gek als je bedenkt dat die jongens van ons meer op je lijken dan ooit tevoren. Ze zijn veranderd en gegroeid. Niet zozeer in de lengte, maar wel qua ontwikkeling. Als ik Bart zie porrelen met de elektra zie ik jou, en het is soms gewoon eng hoeveel de lach van Luuk op die van jou lijkt.

Net zoals hen ben ook ik  voortuitgekomen. Het zou je verbazen als je ziet hoeveel geduld ik tegenwoordig heb, hoe praktisch ik met tegenvallers omga en hoe flexibel ik ben geworden.
Je moet er waarschijnlijk om lachen, maar het lukt me zelfs om af en toe een paar minuten te laat op een afspraak te verschijnen. Niet dat ik dat expres doe, maar soms lopen dingen net iets anders dan je had voorzien. Al blijft dat toch nog steeds wel een dingetje... Het besef dat het leven niet altijd maakbaar is vind ik nog altijd lastig.
Zo werd me ingefluisterd dat het derde jaar na een overlijden weer wat opbouwender zou worden.
Vol verwachting stapten we dan ook 2019 in, voor mijn gevoel zou dit het jaar van veranderingen worden

Het jaar is nu op 3/4 en ik kan alleen maar zeggen dat dat ook echt zo is geweest.

Als je je zorgen maakt dat ik de laatste tijd wat vaker huil kan ik je geruststellen. Het gaat best goed met me hoor, ik ben gewoon een beetje moe. Er is zoveel gebeurd dit jaar, en als ik moe ben zitten mijn tranen nou eenmaal wat hoger.
Eerst overleden je ouders binnen 2 dagen, deed Luuk eindexamen, maakten we de reis naar de andere kant van de wereld, waar jij gewoon bij had moeten zijn, voetbalde Mark zijn eerste en meteen laatste wedstrijd van dit seizoen met het hoogste team van SJC en veranderde ik na 26 jaar ons complete interieur.

Weet je hoe klote ik het vind dat ik de jongens niet kan behoeden voor tegenslag? Net zoals ik jou daar niet tegen kon beschermen.
Dus ben ik drie jaar na dato opnieuw aan het zorgen. Het is verbazingwekkend hoeveel Mark op jou lijkt. Net als jij is hij een vechter, hij zal alles op alles zetten om hier sterker uit te komen. Maar tegelijk is er ook bij hem de berusting die jou zo typeerde. Ook hij klaagt niet, weet dat het even niet anders is. Maar  voor mij voelt het of de afgelopen drie jaren zijn weggevallen. En ondanks dat ik dat opnieuw met alle liefde doe, valt het me eerlijk gezegd zwaarder dan ik had verwacht.

Maar verder gaat het best goed. Het is moeilijk om toe te geven, maar ondanks alles is het leven vaak genoeg best leuk. Er komen zoveel mooie dingen op mijn pad. Natuurlijk realiseer ik me dat dat waarschijnlijk nooit was gebeurd als jij was blijven leven, iets wat ik duizend keer liever had gehad. Maar het is nou eenmaal zo gelopen, dus pak ik alles aan waar ik blij van word en energie van krijg.

Ik zou je willen vragen of ik het allemaal goed doe, of je de nieuwe meubels mooi vindt, of je me zult blijven helpen, of je de jongens wilt behoeden voor nog meer ellende, of je trots op ons bent, of je...
We hebben zoveel uitgesproken naar elkaar maar toch wil ik je nog zoveel vertellen, nog zoveel vragen...

Ik hoop dat je ons op wat voor manier dan ook zult blijven sturen. Dat je ons leven blijft opvrolijken door je humor en lach uit de mond van Luuk, je technische kennis doorgeeft aan de handen van Bart, je stabiliteit en doorzettingsvermogen inzet bij het herstel van Mark, en dat je onze liefde nog steeds wilt bundelen, zodat ik de jongens de geborgenheid en rust kan geven die ze zo hard nodig hebben.

Love you sweetie, liefs je meissie xxx