Slijt het?

"Ik heb een hele persoonlijke, misschien vreemde vraag: slijt het nou? 

"Die vraag kreeg ik afgelopen weekend. De eenvoud van de vraag en de oprechtheid waarmee hij werd gesteld, zorgden ervoor dat mijn ogen zich in een split-second vulden met tranen. Zonder dat ik iets kon zeggen had de vragensteller het antwoord al. 

"Sorry, ik wilde je niet aan het huilen maken", verontschuldigde hij zich. Ik schudde mijn hoofd en nadat ik mezelf herpakt had hebben we erover gesproken. Samen kwamen we tot de conclusie dat als je het zelf niet hebt meegemaakt van zo dichtbij, je er gewoon geen voorstelling van kunt maken. Gelukkig maar eigenlijk. Toch bleef de vraag de afgelopen dagen spelen in mijn gedachten. 

Het is intussen ruim 8 jaar geleden dat Johan overleed. Ik heb mijn leven echt wel weer opgepakt. Ik heb dingen gedaan die ik nooit had verwacht en ik heb dromen uit laten komen. Zelfs na al het verdriet dat er nog bovenop kwam de afgelopen jaren, ben ik toch maar mooi overeind blijven staan.

Ik mag tegenwoordig zelfs een bescheiden schakel zijn in het team van een prachtige uitvaartonderneming! Hoe bedoel je uit je comfortzone stappen! Toch kan ik nog steeds in tranen zijn om het verlies van mijn liefste. Door een liedje, gedachte of door een goedbedoelde simpele vraag. Je leert ermee leven, maar slijten?

Ik moet hierbij heel erg denken aan mijn moeder. 4 jaar was ik toen mijn opa, haar vader, overleed. Ik heb de beste man nauwelijks gekend maar zij was 4 handen op 1 buik met hem. Tientallen jaren na zijn dood kon ze nog steeds huilen om hem. "Stom hè", zei ze dan tegen me. Ik had toen totaal nog geen idee hoe verlies werkte, want naast mijn opa's en oma's was ik nog geen dierbaren kwijt. Ik merkte wel dat ze het dan fijn vond als we even over hem spraken. Ook voor haar gold, ze had het leven weer opgepakt maar haar verdriet om hem was er altijd en stak totaal onverwacht de kop op.

Het is eigenlijk ook niet zo gek. Mensen om je heen vinden het echt vreselijk op het moment dat iemand ziek wordt of overlijdt. Ergens blijft het ook bij hen in hun achterhoofd aanwezig, alleen draait hun leven weer verder, wat ook heel logisch is. Maar zelf worden we elke dag geconfronteerd met het feit dat we niet meer compleet zijn. Hoe klein die confrontatie soms ook is. Je kookt voor 1 minder, de stoel blijft leeg en elke avond stap ik alleen in bed. Problemen moet ik zelf oplossen en klussen in huis mag ik ook in mijn eentje doen. Ik kan het allemaal, maar ik mis hem wel. 

Juist door die kleine dagelijkse dingen blijft het verdriet aanwezig. Het gat dat geslagen is kun je wel hechten, maar als er elke keer hechtingen los springen, blijft een stukje van de wond altijd open. 

Dus lieve mam, die tranen waren absoluut niet stom. De rollen zijn nu omgekeerd, komen mijn tranen soms ook zomaar voor u. 3 jaar geleden moesten we u laten gaan en ik snap het nu zoveel beter als toen. 

Want als je zoveel gehouden hebt van iemand, staat voor het rouwen geen tijd.                                      De prijs die je voor al die liefde betaalt, is dat het missen nooit helemaal slijt.

Back to the future

 2022, wat had ik zin in dit jaar. 'Even'-jaren, ik hou er van. Na eindeloos twijfelen durfde ik de stap te nemen om te geloven in een nieuwe toekomst, met een nieuwe liefde. Helaas kwamen we niet verder dan het voorjaar. Ongemerkt waren we in dezelfde trein gestapt als die waar ik 6 jaar geleden met Johan in zat. De zomer gleed aan ons voorbij. Eenzelfde zomer ook als toen, met voornamelijk ziekenhuisopnames, met dezelfde artsen en dezelfde behandeling. Ik heb me zó vaak afgevraagd hoe het in godsnaam mogelijk was dat dit opnieuw gebeurde. Met Johan vroegen we ons nooit af waarom. Het gebeurt bij zoveel mensen, dus waarom niet bij ons. Nu spookte het voortdurend door mijn hoofd: wáárom twee keer?

2022, wat nou een mooi jaar? Toch hield ik hoop, deze keer zou het vast wél goed aflopen. 

Helaas heeft het lot maling aan gebeurtenissen uit het verleden. En dus herhaalde de geschiedenis zich op een heel pijnlijke wijze.

50 jaar en al twee keer je man/partner verloren hebben. Geloof me, het is niet te doen.Mensen vragen hoe het gaat, maar serieus, ik weet het niet. Ik slaap slecht, sta op en het wordt weer avond. Wat ik in de tussentijd doe? Géén idee. Het is maar goed dat ik zulke leuke jongens en schoondochter heb, zodat ik nog enige afleiding en structuur heb op een dag.

Ik heb hoofdpijn, mijn lijf doet zeer en voel me leeg. Ik vergeet vanalles, kan me slecht concentreren en raak vanalles kwijt. Het ergste is dat ik mezelf ook kwijt ben. Angst en verdriet van nu zijn vermengd met de angsten en pijn van 6 jaar geleden. Mijn liefde voor Johan kon en mocht naast mijn liefde voor Arie bestaan. Maar hoe doe je dat met verdriet? Alles voelt hetzelfde, maar toch is alles zo anders. Hoe leg ik uit hoe het écht voelt? Hoe kan iemand nou begrijpen hoe stil de stilte nu is? Hoe kan ik ooit opnieuw vertrouwen krijgen in de toekomst? Natuurlijk weet ik diep van binnen dat ik ook deze keer heus mijn hoofd wel boven water hou. Ik zie ook nog steeds dat ik geluk heb veel andere dingen. 

Maar ondanks alle goede bedoelingen ben ik momenteel allergisch voor opmerkingen als: Kom op hoor, je bent nog jong. Of: over een tijdje wordt het wel beter... Ik denk dan alleen maar:  gelukkig jullie begrijpen er volgens mij echt totaal geen zak van. Want geloof me maar, ik gun niemand om dit mee te maken. 

We gaan nu richting december. De zogenaamde feestmaand doet me dit jaar al helemáál weinig. Dit is nl het 6e jaar na Johan zijn overlijden. Alle data vallen ook nog op dezelfde dag van de week. Morgen is de laatste keer dat hij thuis heeft ontbeten,  de laatste keer dat de arts blij was met zijn bloedwaarden. Maar ook de laatste dag dat hij werd opgenomen.

2022 is voor mij letterlijk het jaar van de herhaling geworden. De herinneringen zijn levendiger dan ooit. De pijn helaas ook.

Misschien moet ik maar een voorliefde voor oneven jaren krijgen. Kijken of dat meer geluk gaat brengen.

Want ondanks alles weet ik dat ik verder moet. Dat ik door moet gaan met de dag plukken. Dat het leven wellicht ooit nog eens leuk zal worden. Dat ik ooit opnieuw gelukkig word. Ik zie alleen nog even niet helemaal hoe. 

Vakantie 2.0 deel 4

 

 Vakantie 2022, voor het eerst weer een zomervakantie sinds die geweldige reis naar Indonesië 3 jaar geleden.  En net als iedereen was ook ik er enorm aan toe. Voor de 4e keer een vakantie 2.0 naar de zon.

Gran Canaria werd het deze keer. 1 week zon, niets doen en bijkomen van alles wat er de afgelopen maanden weer gebeurde in ons leven. 

Gek genoeg verandert de tijd blijkbaar niets aan het feit dat vakantie-na-verlies toch anders is. De eerste twee dagen had ik echt nodig om te schakelen. We zitten all inclusive dus we hoeven niets. Thuis is er altijd iets te doen of te regelen. Na die twee dagen merkte ik een omslag. Want terwijl de drukte in mijn hoofd afnam, kwam er des te meer ruimte. Ruimte om na te denken en waarin het missen van Johan een prominente plek opeiste. Ja, de laatste vakantie naar het buitenland ( Egypte) met het complete gezin was in 2013. Ik weet het. Je zou toch denken dat het makkelijker wordt. Dat alle herinneringen daaraan intussen wel genoeg hun kop op hebben gestoken. Dat het nu wel een keer klaar mag zijn. 'Lekker genieten hoor!', zo lief bedoeld, maar die 3e en 4e dag kostte het me wederom moeite. 

De reden? Geen idee, maar de herinneringen zweefden als  kleine kwallen door mijn hoofd. Volgens mij begon het toen ik met een van de jongens een balletje aan het gooien was in het zwembad. Vlak naast ons was een vader aan het dollen met zijn kind. Voor mijn ogen zag ik Jo, 9 jaar terug. Bij een ander zwembad, maar ook gooien met een balletje en stoeien met de jongens onder dezelfde zon. In een klap was het klaar, boem, ingehaald door het verleden. Opnieuw, hoe zeer ik er ook voor waak. Het komt en het gaat wanneer het wil. Gelukkig duurt het deze keer geen dagen. Ik kan het benoemen en wordt vanzelf weer vrolijk als ik Johan-achtige gekkigheid hoor uit de mond van de jongens. Of als ik hun gezichten zie als het spelletje niet loopt zoals ze zelf bedacht hadden.              Door de jongens gaat er altijd een deel van Johan mee. In een grap, een gebaar en gewoon een beetje slap ouwehoeren 

Ik kijk naar ze als ze glimmend van de olie op hun zonnebedje liggen. Ik prijs me bovendien héél rijk dat ze nog mee gaan. We genieten waar het kan en ik hoop dat ik genoeg ben opgeladen voor de komende tijd. Opnieuw het onbekende bekende tegemoet. Het zal waarschijnlijk wel weer even duren, maar heel stiekem kan ik niet wachten op deel deel 5 van onze vakanties 2.0

Love is in the air

De lente hangt in de lucht en daarmee ook de liefde. Het lijkt wel of iedereen geniet van het voorjaar en ook van elkaar. Verliefde jongeren die elkaar uitgebreid kussen, stelletjes die hand in hand lopen,
en zelfs vogeltjes die samen scharrelen; wat herken ik het toch goed.
En ook al ligt het totaal niet in mijn aard, ik voel toch een steek van jaloezie.
Ik heb het jarenlang mogen ervaren en nu het er niet meer is mis ik het zó.

Elke morgen wekte Jo me met een kus. Nu is het de wekker die ik af hoor gaan. Dat is nogal een verschil kan ik jullie vertellen. Ik mis zijn kus als hij wegging en die als hij thuis kwam.
Zijn armen om me heen als ik stond te koken. Ik mis de intimiteit en ja, ik zal er niet omheen draaien, ik mis ook die goeie pot sex. Ik neem aan dat ik niet hoef uit te leggen waarom.
Het is namelijk niet zo raar dat je iets wat je 27 jaar hebt gehad  en wat zó verdomd lekker is, op den duur gaat missen.

Het is niet uitzonderlijk. In een lotgenotengroep wordt dit onderwerp regelmatig aangehaald.
Taboe of niet, het was een onderdeel van je huwelijk en daarmee nu ook een onderdeel van je rouw.
Even voor de duidelijkheid: ik ben níét wanhopig, dus mannen hoeven zich
niet op te stellen in rijen van tien...
Ervaringsexperts hebben er een nieuw woord voor bedacht: "huidhonger". En er is zelfs een boek over geschreven. Ik snap het woord huidhonger wel.

Stel je eens voor dat je stapelgek bent op melkchocolade met karamel. Elke dag staat er een schaaltje van op tafel, waar je onuitputtelijk van kunt blijven eten. Maar dan op een dag is het schaaltje leeg en is het ook nergens meer te koop. Je staat voor een leeg schap in de supermarkt. Wat dan?
Stap je dan over op een andere smaak? Puur met hazelnoot, of wit met praline?
Nee, want je vond juist die melkchocolade zo lekker. Die is niet zomaar te vervangen, hoe groot je honger er ook naar is.

En zo is het ook met intimiteit als je in de rouw bent. Het is niet zomaar vervangbaar, hoe groot de hunkering ook is. Je verlangt naar wat je had, terwijl je weet dat het is uitverkocht.
En een nieuwe smaak kun je niet "terugbrengen binnen zeven dagen met de kassabon",
als het niet bevalt. Besef daarom elke dag dat de smaak die je hebt uitgekozen niet onuitputtelijk is,
hoe vanzelfsprekend het ook lijkt dat hij altijd voorhanden is.

Of het nu lente, zomer, herfst of winter is; geniet van de liefde en geniet van elkaar.
Want ooit komt de dag dat ook jij voor een leeg schap staat..

Partners in crime

Elke dag voordat ik ga slapen pak ik je foto van het nachtkastje.
Je lacht naar me met pretlichtjes in je ogen. Het is alsof je er gewoon bent, en als ik lang genoeg kijk, lijkt het alsof je me een knipoog geeft.Ik begin tegen je te praten. Dingen die die dag gebeurd zijn, dingen die ik met je wil delen. Zoals we altijd alles deelden.

Geen geheimen stonden tussen ons in. Alles wat we elkaar toevertrouwden was veilig.
Ik vertrouw je foto ook mijn zorgen en angsten toe.
Ziektes bij bekenden, financiële tegenvallers waar ik op stuit, dingen die stuk gaan in huis....
In mijn hoofd probeer ik te bedenken hoe je zou reageren, hoe jouw kijk erop zou zijn.
En terwijl het antwoord zich vormt in mijn hoofd merk ik dat ik rustiger word.
En dan vertel ik je alle leuke dingen. Want die zijn er ook.

Ik vertel wat ik die dag gedaan heb, grapjes van de jongens, en ik glimlach omdat ik jouw lach hoor in mijn hoofd. Het is net zoals vroeger.  Dan lagen we ook vaak te kletsen voor het slapen gaan.
Over dagelijkse dingen én we maakten plannen.
Heerlijk vonden we het om de jongens te verrassen. Spontane uitjes, avondjes bowlen of onverwachts een filmpje pakken. De voorpret vond je al zo leuk!

Absolute toppunt was het volgende;
Het was herfstvakantie. We hadden verteld dat jij op maandag vrij had genomen. De jongens dachten dat we een dagje naar Blijdorp zouden gaan, maar wat ze niet wisten was dat we een midweek in een huisje hadden geboekt. Dus toen we Rotterdam allang voorbij waren kwamen er voorzichtig vragen vanaf de achterbank. De jongens waren uitzinnig van vreugde en jij stuiterde lekker met ze mee.
Dat was jij... en dat mis ik.

Want met wie kan ik nu zulke verrassingen bedenken?
Het valt überhaupt al niet mee  om zomaar spontaan iets te gaan doen nu de jongens ouder worden. Verplichtingen op school, werk, de voetbal... buiten de sociale activiteiten om...
Toch probeer ik zo nu en dan spontaan iets te ondernemen.
En aangezien de jongens van ons hebben geleerd hoé leuk dat is, doen zij dat ook af en toe. Ik laat me met liefde verrassen.

En als ik zelf iets wil plannen pak ik gewoon jouw foto.
Ik hoef maar naar je kijken om een idee te krijgen. Samen smeden we een plan, delen we nog steeds de voorpret. Het regelen doe ik nu zelf, maar door mijn ogen geniet jij mee.
Want als het op verrassingen aankomt, zijn we nog altijd partners in crime...

Magic-stuff

Mag ik even dromen? Gewoon even niet na te hoeven denken? Mijn ogen dicht doen en net doen of alles niet waar is? Mezelf compleet voor de gek houden natuurlijk, maar het voelt zo fijn...
's Morgens vroeg, tegen wakker worden aan, draai ik mezelf om naar mijn liefste. Zijn arm glijdt om me heen, ik voel zijn adem als een zacht briesje in mijn nek. Allebei zweven we nog ergens  tussen dromen en ontwaken. Het voelt fijn en vertrouwd. Ik voel dat hij me zachtjes kust, en terwijl ik voorzichtig mijn ogen open doe, kijk ik in een paar stralende ogen.

"Hey pretty one"...of "goedemorgen Doornroosje"...
Ik nestel me nog wat verder in zijn armen en ben me er ernstig van bewust hoe goed het voelt.
Die laatste weken dat hij thuis was probeerde ik er zelfs extra van te genieten, alsof ik het gevoelde wilde vastleggen. Wetend dat ik de herinnering keihard nodig zou gaan hebben. Het perfecte begin van een willekeurige dag. Hij gaf me energie. En ik hem.

Ook overdag gaven we elkaar vaak een knuffel. Op het moment dat ik zijn armen om me heen voelde, begon de energie letterlijk te stromen. Onze liefde was de brandstof die we zo hard nodig hadden in die oneerlijke strijd om te overleven. We noemden het ook letterlijk: "even bijtanken". Terwijl ik er aan terug denk moet ik huilen. Ik voel zijn energie namelijk nog steeds, alleen al bij de gedachte eraan. Maar ik mis het complete gevoel.

Zoiets simpels als een knuffel, met zo'n enorme impact. Het was namelijk geen standaard benzine als euro 98. Nee, meer iets van V-power. Ik weet niet wat er allemaal in zat, maar het leek wel Magic-stuff. Ik kreeg er niet alleen energie van, maar het gaf me ook een goed gevoel, liet me stralen en gaf me het idee dat ik de hele wereld aan kon. Een soort van super drugs, gratis en altijd voorhanden. Maar nu niet meer. De bron is weg, en hoezeer ik knuffels van anderen ook waardeer, ze missen de "Magic touch".

Knuffels van de jongens komen er nog het dichtst bij in de buurt. Alsof Johan het geheime ingrediënt heeft doorgegeven aan hen. Ik hoop dat het bij hen ook door zal groeien. Dat zij ook een bron van energie zullen worden voor anderen. Mét dat beetje extra, dat beetje wat het net wat specialer maakt.
De droom is voorbij. Ik word wakker maar lig alleen in bed. Geen arm om me heen, geen stralende ogen en lieve woordjes. Alleen de herinnering. Maar dankzij dat magische goedje nog altijd nét echt...

Waar te koop

MIJN BOEK IS KOOP BIJ DE VOLGENDE (BOEK)WINKELS:

Uitvaartverzorging Barbara, Gooweg, Noordwijk
Uitvaartverzorging Ivonne Clemens, Van limburgstirumstraat, Noordwijk
Verfspecialist Lassooy, St Jeroensweg Noordwijk
Van Hulst Uitvaartverzorging, Essenrode 41 in Voorhout
Bruna Symfony Nieuw Vennep
Boekhandel Van Der Meer, de Keuvel, Noordwijk
The Read Shop, Katwijk

Verder is hij te bestellen via:


reisdoormijnrouw@gmail.com

Just a dream

Zeven uur 's morgens. Na een onrustige nacht, zet ik op de automatische piloot de wekker uit. Mijn gedachten beginnen rustig aan te draaien, en terwijl ik me omdraai en mijn ogen open, zie ik jou. Je ogen stralen alweer en zachtjes fluister je: "goedemorgen schat". Ik kus je en ik voel dat er nog meer ontwaakt diep in mij. Heel langzaam begint er iets te borrelen. Terwijl ik nog steeds jouw lachende gezicht zie besef ik dat ik wellicht het deel van jou, dat in mij zit, voel. Het voelt namelijk alsof jouw enthousiasme langzaam ontwaakt en zachtjes omhoog komt in mijn lijf. Zo van: een nieuwe dag met nieuwe kansen. Pak ze!

Mijn ogen vallen weer dicht. De hazenslaapjes, die ik al nachtenlang heb, beginnen me op te breken. Veel rust wordt me echter niet gegund, want voordat de slaap weer bezit van me kan nemen hoor ik jouw stem weer: "Kom op schatje, wat gaan we doen vandaag"? Ik ben in één klap wakker. Die ene simpele vraag gooit me 20 jaar terug. Je vraagt het me namelijk op dezelfde manier als toen. Elke vrije dag opnieuw iets willen doen. Alles willen beleven en meemaken, voordat het niet meer kan. Voordat het te laat is...

Wat gaan we doen vandaag? Pff... nou, er ligt nogal een pak verplichtingen te wachten. 'Zomaar' iets doen is leuk, maar ik kan niks bedenken. "Nou schat, zeg jij maar waar je zin in hebt", antwoord ik daarom. Ik draai me naar hem toe kruip wat dieper in zijn armen. Zijn krachtige lijf voelt zo vertrouwd. Ik kan niet eens zeggen waar mijn lijf ophoudt en dat van hem begint. Samen één.

Ongemerkt ben ik weer ik slaap gevallen want het geluid van de wekker maakt duidelijk dat ik er écht uit moet. Ik voel naast me, maar lig alleen. Verdwaasd kijk ik naar de lege plek, de plek waar ik zojuist nog in zijn armen lag. Ik realiseer me het allemaal een droom was. Dan denk ik aan zijn vraag, wat gaan we doen vandaag... Ik ben eigenlijk aan hem verplicht om dingen te doen en beleven, voordat het te laat is.

Ik voel me bijna schuldig. Voor Johan ís het te laat... Terwijl hij nog helemaal niet klaar was! Hij wilde nog zoveel meemaken en beleven, dromen uit laten komen... En ik, ik lig gewoon in bed mijn tijd te verdoen. Het enthousiasme dat in mij borrelde toen ik nog sliep, voel ik nog steeds. Ik weet zeker dat hij het is. Hij stuurt me en spoort mij aan. Zodat ik onderneem wat hij nog wil beleven en hij vervolgens door mijn ogen mee geniet. Ik spring mijn bed uit en besluit de dag te plukken. Te beleven wat ik kan, voor mezelf én voor hem. Voordat het te laat is...

Reis zonder einde

Wie droomt er niet van; een eindeloos durende reis. Nieuwe dingen ontdekken, nieuwe plaatsen verkennen en nieuwe mensen ontmoeten. Een wereldreis die, in onze verbeelding, alle verwachtingen te boven gaat. Niet hoeven werken, geen zorgen, gewoon simpelweg genieten. Iets met palmbomen, witte stranden en "drink met je billen bloot, melk uit een kokosnoot". Het betere vakantiegevoel dus. Niet in je eentje, maar samen met de mensen waar je veel om geeft.

Hij stond ook altijd op ons lijstje. Niet per se een wereldreis, maar wél een grote reis die we ons leven lang niet meer zouden vergeten. Ik heb hem gekregen. Alleen niet zoals we voor ogen hadden.
Na het overlijden had ik het gevoel dat ik midden in de woestijn werd gedropt. Geen navigatie, geen goede wegen en een constante dorst naar het leven, het leven zoals ik gewend was. En als ik dácht dat ik even bij kon komen bleek het een fata morgana te zijn.

Nee, de reis door mijn rouw is tot nu toe niet bepaald een veredelde vakantie. Op vakantie maak je namelijk zelf de keuzes. Wil je nieuwe mensen ontmoeten of dingen ontdekken dan sta je daar voor open. Zo niet ga je verder. In je rouw-reis valt weinig te kiezen. Het duister ontneemt je vaak het zicht, waardoor je overal gewoon tegenaan loopt.  Of je het nou wilt, leuk vindt of niet. Er zijn mensen die het ineens te ingewikkeld vinden om met je mee te gaan, al waren dat er gelukkig niet veel. Vaker gebeurt het dat er mensen aanhaken, mensen die (al dan niet) een zelfde soort weg gaan.

We zijn lichtjes voor elkaar, bakens en wegwijzers. Net zoals jij dat nog steeds voor mij bent. Jouw manier van leven inspireert mij nog steeds. Het geeft me houvast als ik het écht niet meer weet. Talloze keren vraag ik me af hoe jij het had gedaan. Ik haal je gezicht voor me en plaats je naast me, midden in de situatie die ik lastig vind. Ik hoor je stem voel je aanwezigheid. De oplossing komt plotseling als vanzelf, dat is nou nét wat échte liefde doet. Het maakt dat je toch met me mee reist tijdens deze vaak eenzame weg.

"Ik hou van jou" stopte namelijk niet toen jouw leven eindigde, het hield niet op bij "tot de dood ons scheidt". Onze liefde overstijgt de dood aan alle kanten. Een eeuwig durende verbond.
De reis door mijn rouw zal tot het eind van míjn leven duren.
Want "Ik rouw van jou" zal pas stoppen als de dood ons weer verenigd.
Dan beginnen we samen aan een nieuwe, eeuwig durende reis, met bestemming onbekend...

Go with the flow

Ze zijn weer even voorbij, de maanden waar ik elk jaar tegenop zie. Mei en juni. Moederdag, Mark jarig, Vaderdag en Bart jarig. Daarbij ook nog een lading "bad memories" wat het geheel best lastig maakt. Niet alleen het eerste jaar na het overlijden, nee ook nog de vierde keer. En ik denk eerlijk gezegd dat het nooit helemáál weg zal gaan. Ik ben niet de enige gelukkig. Nou ja gelukkig... liever had ik dat niemand hiermee zou hoeven dealen, maar in de praktijk blijkt dat heel veel mensen die in een vergelijkbare situatie zitten hetzelfde ervaren. De uitspraak dat je er zelf maar weer iets van moet maken gaat ook lang niet altijd op. 

Reken maar dat ik mijn stinkende best doe om het leven voor mezelf én de jongens zo leuk mogelijk te laten zijn. Maar soms loopt alles toch net even anders. De lockdown van dit voorjaar heeft er voor gezorgd dat iedereen aan den lijve heeft ondervonden hoe maakbaar het leven is nou eigenlijk is. Niet echt hè? Natuurlijk wel deels, maar even zo vaak loopt het toch anders dan je in gedachten had. Ik denk dat, zonder uitzondering, iederéén zijn plannen heeft moeten bijstellen, dromen in duigen heeft zien vallen, en met zijn neus op de keiharde realiteit is gedrukt. Hoeveel bruiloften zijn er niet uitgesteld, bedrijven omgevallen, banen verloren? Om nog maar niet te spreken over de mensen die nog vol in het leven stonden, maar het leven lieten door dat onzichtbare monster. Nee, lekker maakbaar dus...

Toch leken er best wat mooie dingen in het vooruitzicht. Vakantie stond gepland, Luuk stond op het punt om iemand hoop op een toekomst te geven en ik had besloten dat ik mijn droom achterna zou gaan. Werken in het ziekenhuis, hoe dubbel dat ook voelde.
Een paar weken terug dacht ik weer even dat ik alles zelf in de hand had. Hoe blij was ik toen ik werd aangenomen, en misschien de dag erna nog wel gelukkiger toen Luuk werd gebeld met een datum voor de stamceldonatie. We proostten op alle mooie dingen die eraan zaten te komen. Maar helaas was de euforie van korte duur...

De vakantie durfde ik niet aan. Het trauma dat ik overhield aan het zware laatste jaar van Johan, zorgde ervoor dat ik s nachts niet meer kon slapen bij het idee mijn vakantie met mondkapjes door te moeten brengen. Vervolgens bleken de arbeidsvoorwaarden voor mij zó ongunstig dat ik de baan heb afgeslagen. En een paar dagen later werd de donatie van Luuk wederom tot onbekende datum uitgesteld.

Een lege zomer ligt nu dus voor me, maakbaar of niet. Gek genoeg ervaar ik nu méér rust dan toen ik dacht dat ik alles wel weer tot in de puntjes onder controle had. Go with the flow, ik ga het blijkbaar leren. Surfen op de golven die het leven in petto heeft voor me. Maakbaarder wordt het niet, wel relaxter.

Voor jou ❤

Als je zegt ik snap hoe je je voelt.
Als je zegt ik begrijp wat je bedoelt.
Als je zegt veel om me te geven.
Als je aangeeft dat ik toch door moet met mijn leven.
Als jij eens weet hoe moeilijk het nog steeds is
Als jij eens écht zou voelen wat ik elke dag mis.

Want geloof me je kunt het niet weten
En zult (voor mij) belangrijke dagen vergeten.
Je zult niet altijd snappen waarom ik huil als jij lacht.
En dat ik wakker lig, nog bijna elke nacht.
Het klinkt zo makkelijk om voor mezelf te gaan kiezen.
Maar ik ben bang om opnieuw te verliezen.
Dus houd ik (te) stevig vast aan wat er nog staat.
In de hoop dat dat nooit overgaat.

En ondanks dat ik verzaak op sommige vlakken
Probeer ik de dingen weer op te pakken.
Ook al weet ik dat dat jij soms niks begrijpt van mijn keuze,
Onze vriendschap waardeer ik echt reuze.
Jouw poging om mee te voelen in mijn pijn
Maakt dat we vrienden voor het leven zijn.

Geef mij maar normaal

Je hoort weleens zeggen dat tijd alle wonden heelt. Alsof het een litteken wordt, dat op een dag "genezen" is verklaard. Ik hoopte stiekem dat dat echt zo zou werken. Dat normaal weer echt normaal zou worden. Er zijn namelijk vaak genoeg periodes dat ik serieus dacht dat het wel weer goed ging. Zélfs aan het begin van deze Corona-tijd. Ik dacht écht  dat ik dit wel kon. Afstand houden, thuis blijven, schoonmaken tot je een ons weegt...Ik heb het allemaal al eens eerder meegemaakt. Ik vond de quality-time met mijn kids eigenlijk wel gezellig. Tot een paar weken geleden, pakweg begin mei. 

Ineens werd er gesproken over "het nieuwe normaal", dat we daar maar aan moeten wennen. Maar wacht even, ik ben nog niet eens gewend aan het andere normaal. Ons eerste "nieuwe normaal", wat nu dus eigenlijk alweer het "oude nieuwe normaal" is. Toen mocht ik gewoon nog iedereen zien, knuffelen, kussen en bij uithuilen als het nodig was. (En geloof me, dat is het nog steeds regelmatig).

Maar als ik zelfs na 3 jaar nog vaak moeite had met de nieuwe situatie, hoe moet dat dan nu in hemelsnaam?

Als klap op de vuurpijl brak er natuurlijk precies een periode aan die ik elk jaar al lastig vind. Want natuurlijk is verdriet er elke dag, maar sommige periodes is het missen nèt een beetje meer. Ik hoef niet uit te leggen dat Moederdag, Vaderdag, 2 verjaardagen en een ophanden zijnde stamceltransplantatie in een paar weken tijd, best pittig zijn om te verwerken. Midden in de Corona-tijd, dus zonder de fysieke steun van mijn zus en lieve vrienden en vriendinnen. Ja via de app, maar dat jankt en knuffelt toch echt net even anders. Ik realiseer me nu extra dat ik al die tijd alleen maar overeind blijf door iedereen om me heen. 

Daarnaast vind ik het om een andere reden moeilijk; de mondkapjes.

Ik denk dat niemand weet wat voor trauma ik tijdens dat laatste jaar van Johan, voor die dingen heb opgelopen. Hele dagen zat ik met zo'n ding op, beschermend pak en handschoenen aan voordat ik uberhaubt bij Johan mocht komen. Als ik wat wilde eten of drinken moest ik van zijn kamer af, pak etc uit, ergens wat eten en bij terugkomst me weer in een nieuwe schone outfit hijsen. Elke dag opnieuw... maandenlang... Ik heb nauwelijks een foto zonder die k**dingen van dat laatste jaar😪

Afgelopen januari hebben we een stedentrip geboekt voor deze zomer. Gezellig met "ons nieuwe vijven" een beetje cultuursnuiven in een ( voor ons nog) onbekende stad. Normaal zouden we nu toch al enige voorpret moeten hebben, maar niets is minder waar.

Ik heb er gewoon hoofdpijn en buikpijn van. Ik wíl namelijk niet meer... Tot nu toe is het desbetreffende land nog hermetisch afgesloten, maar stel dat het half juli weer open gaat voor toeristen? Dan moeten we ongetwijfeld overal zo'n mondkapje op... Kijk, in het vliegtuig kan ik me er nog wel overheen zetten, maar ik zie de foto's alweer voor me. Hop-on-hop-off bus, boottocht, bezienswaardigheden... ik wil niet wéér foto's waar we die mondkapjes op hebben.

Of dat nou het nieuwe normaal is of niet. Ik vrees alleen dat de reisorganisatie daar maling aan heeft en de verzekering heeft zichzelf meteen ingedekt toen Corona uitbrak. Die keren niets uit... dan ben ik dus mijn zuurverdiende geld gewoon kwijt, zonder voucher. Duimen dus maar dat het land niet open gaat, dat Rutte morgenavond zegt dat we nog niet mogen,  en wij niét op vakantie hoeven.

Ik had nooit kunnen denken dat ik, die zó van reizen houd, die zin ooit zou uitspreken. Gekker moet het toch niet worden. Laat staan dat dit "het nieuwe normaal" wordt. 

sprookjes en helden

Pfff ik weet even niet precies waar ik beginnen moet. Ik realiseer me ook dat wat ik nu ga vertellen voor ons ( in elk geval voor mij) veel meer emoties oproept dan bij een gemiddeld mens. Toch hoop ik dat jullie begrijpen hoe belangrijk dit voor ons is. Ons leven was een sprookje, veranderde in een nachtmerrie en nu... nu lijkt er weer een nieuw sprookje te worden geschreven. Eentje met hopelijk een happy end. Maar laat ik bij het begin beginnen.

In juli 2016 kregen wij van de arts te horen dat de laatste kans op overleven bij Johan een stamceltransplantatie zou zijn. Dat klinkt voor velen misschien als: dat doe je even. In werkelijkheid gaat het niet zo makkelijk. Niet iedereen kan zomaar doneren aan een ander. Het is een heel ingewikkeld proces, veel ingewikkelder dan ik nu schets, maar in Jip-en-Janneketaal komt het hierop neer:

Stamcellen groeien in je beenmerg. Het zijn blanco cellen, die het vermogen hebben te transformeren naar een willekeurige andere cel. Elke stamcel heeft receptoren met "vlaggetjes". De helft van die vlaggetjes krijg je van je vader, de andere helft van je moeder. Als je te maken krijgt met een ziekte zoals bijv leukemie, moet je lichaam gereset worden. Er moeten nieuwe, gezonde stamcellen in, die dan uit kunnen groeien tot gezonde andere cellen. Het punt is alleen dat die donorcellen eigenlijk precies dezelfde vlaggetjes moet hebben als de patiënt heeft. Anders denkt zijn/haar lichaam; hé deze kennen we niet, die ruimen we meteen op. Wat bijna altijd resulteert in afstoting en het overlijden van die persoon. Dat is ook precies de reden dat broers en zussen de grootste kans hebben op een match. Zij hebben namelijk dezelfde ouders, en daarmee de grootste kans dat ze dezelfde type cellen hebben.

Toen Johan een donor nodig had kwamen onze jongens dus niet in aanmerking. Niet alleen omdat ze de helft van hun "vlaggen" van mij hebben gehad, maar Luuk was ook nog veel te jong. Gelukkig vonden wij voor Johan binnen de familie een goede match, al heeft de transplantatie helaas nooit meer plaats kunnen vinden. Maar ik weet nog hoe bezorgd we waren toen de testuitslagen qua matchen nog niet binnen waren. Wát als er niemand is.... Komt er dan nog wel op tijd een donor?
Dan ben je dus afhankelijk van de werelddatabank, maar ook al staan daar meer dan 32 miljoen mensen ingeschreven, 1 op de 5 patiënten vindt nooit een match...

Om die angst bij anderen hopelijk te kunnen verkleinen, schreven Bart en Mark zich meteen in bij die werelddatabank van stichting Matchis. De kans dat je ooit met iemand matcht en daadwerkelijk wordt opgeroepen voor een donatie, is echt zó klein. Alles moet namelijk kloppen wil de patiënt een reële kans op overleven hebben. Niet alleen de vlaggetjes moeten overeen komen, daarnaast ook de weefsels en nog veel meer. Vorig jaar werd Luuk 18 en ook hij schreef zich in. Hoe mooi zou het zijn als een van ons vier ooit in de gelegenheid zou zijn om een ander op zijn minst hóóp op een toekomst te geven?

We dachten er verder niet teveel over na, tot Luuk in februari werd gebeld; je bent een mogelijke match. Iemand, ergens op de wereld, heeft een stamceltransplantatie nodig, en op basis van jouw wangslijmvlies ben je een potentiële donor... Ik hoef niet uit te leggen dat het kippenvel drie lagen dik op mijn armen stond. Maar goed, "potentieel" is nog geen "beste match", dus hielden we het nog een beetje stil, eerst maar het bloedonderzoek afwachten. En toen werd het maart en kwam er een mail; uit het bloedonderzoek blijkt dat ook de weefseltypering matcht! Aangezien er nog meer potentiële donoren waren moesten we alleen nog afwachten of hij als allerbeste zou matchen. Bovendien kwam in maart het Coronavirus als een wervelwind ieders leven binnen, en was het maar de vraag of de patiënt daar ook niet door zou worden getroffen.

Maar op 22 april kwam het telefoontje... jij matcht het beste en we gaan het traject starten. De medische keuring is inmiddels geweest en als er geen gekke dingen tevoorschijn komen, gaat mijn kleinste held over een paar weken proberen om iemand een nieuwe toekomst te geven. Het wordt een zware weg, niet zozeer voor Luuk, maar wel voor de patiënt. We weten hoe het werkt, eerst chemo om alles af te breken, zodat het opnieuw kan worden opgebouwd. Hopelijk met wél gezonde cellen, de stamcellen van Luuk, maar met de vele risico's die op de loer liggen. Het geeft geen garantie, het is een allerlaatste strohalm, het aller-àllerlaatste beetje hoop...

Mijn lieve dappere jongste vindt het heel vanzelfsprekend, geen prestatie, maar wel heel speciaal. Het typeert hem, zoiets doe je toch gewoon... Ik vind het vooral heel bijzonder... één-op-één iemands leven kunnen redden! Bovendien is Luuk voor 50% Johan. Door te kunnen doneren leeft Johan dus nog méér een stukje door. Het voelt een beetje alsof de cirkel straks rond is. Ik kan me ook niet aan de indruk onttrekken dat dit geen toeval is. Ik geloof oprecht dat Johan hier wel degelijk iets mee te maken heeft. Hij helpt ons om de dingen te kunnen doen waar wij voor staan. Wat hij zelf niet meer kan, maar wij wel namens hem. Believe it or not...
Zoals ik al zei, het lijkt alsof het een nieuw geschreven sprookje is, eentje gevuld met alleen maar liefde. Een héél bijzonder sprookje... laten we allemaal duimen voor een geweldige afloop!

Game over

Ik heb ze gehad, al meerdere keren in mijn leven, en ik weet bijna zeker jullie ook. Situaties waarvan je denkt: Oké, laat dit een stom spel zijn en laten we er dus meteen mee stoppen. Puur uit onmacht omdat je de controle kwijtraakt of gewoon dreigt te verliezen.

De eerste keer waarvan ik het me nog kan herinneren was tijdens de bevalling van Luuk. Stiekem had ik er van tevoren op gehoopt dat een derde kind op de wereld zetten (na twee eerdere drama-bevallingen) toch wel wat makkelijker zou gaan. Maar na ruim drie helse dagen was ik er wel klaar mee! Ik besloot dat ik er geen zin meer in had, maar helaas... dat mannetje moest eruit dus stoppen was geen optie. Geen game over, gewoon de hele rit uitzitten, vier héle lange dagen...

Jaren later had ik het gevoel te willen kappen met die hele klerezooi toen Jo zo ziek was. Elke keer als we dachten dat het iets beter ging werden we weer keihard terug gegooid. Een soort van: ga direct naar de gevangenis, ga niet langs start, u ontvangt geen 20.000 euro...
Nou hoefde ik die 20.000 euro ook niet, als ik maar kon kappen met dat pokkespel! Maar ook dat bleek geen spel...Sinds zijn dood heb ik ook al regelmatig gedacht: "Ja nu weet ik het wel. Ik vind er niks aan zonder jou, je bent nu lang genoeg weggeweest, kom maar snel weer terug ". Ook dat zit er niet in. Wetend dat het uitzitten van deze rit de rest van mijn leven zal duren.

En nu het Corona-verhaal. Het gooit me terug in de tijd. Ik-Wil-Het-Niet! Alle onrust die ik in de afgelopen jaren heb gevoeld komt weer boven. Helaas heb ik niks te willen.Was ik in de tijd van Jo zijn ziek-zijn gefixeerd op elke klier die maar kon opzetten, nu ben ik vooral gefocust op elk kuchje, elke nies en elke keer dat ik mijn neus moet snuiten. Ik ben bang, omdat ik weet dat het geen fuck uitmaakt of je jong bent of oud, doelgroep of niet. Ik slaap er slecht van en elke dag hoop ik dat ik niet óók het verkeerde lootje heb getrokken. De onmacht die we allemáál voelen. Het is een soort Russisch roulette, misschien ben je op het verkeerde moment op de verkeerde plaats, al doe je nóg zo voorzichtig. Ik leef mee met al diegenen die de zorg hebben over alle zieken. Ik weet namelijk hoe frustrerend het is als je álles uit de kast haalt om iemand beter te maken, maar dat dat dan vervolgens niet lukt. Leven en werken met de dood op je hielen. Niet weten hoe lang deze rit nog duurt. Wat een klote-spel, ik wil ermee stoppen, het liefst nu meteen. Ik wil niet meer bang zijn, ik wil zó graag 'gewoon'. Nooit meer 'ga terug naar de gevangenis', maar juist 'ga verder naar start'.

De natuur doet net of ze niets in de gaten heeft. De bomen staan prachtig in bloesem en de bollenvelden in volle bloei. Maar ons leven staat on-hold, we kijken ernaar vanuit ons raam. Back to basic, spelletjes spelen die je wél in de hand hebt en geluk in je eigen huis zien te vinden. Misschien dat ik, als ik goed zoek, ook mijn rust nog ergens tegen kom...

Angst

Paniek en onrust, elk moment van de dag, waar je ook bent en wat je ook doet. Er is maar één ding waar we het met zijn allen over hebben: het Corana-virus.
Ik ben ( en helaas velen met mij) beschadigd door een ziekteperiode. Eerlijk is eerlijk, toen alle commotie begon dacht ik stiekem: is dit niet een beetje overdreven?Waarschijnlijk volledig onterecht, maar dat is de erfenis die ik heb na 2,5 jaar in de wereld van kanker te hebben geleefd. Ik kon (en kan) me soms echt verbazen over mensen die half dood gaan van een dagje hoofdpijn of een keer spugen. Natuurlijk is het vervelend en het is ook heus niet aardig van me om dat te denken, maar kóm op. Waar hèb je het over...

Het is ook precies de manier waarop wij onze jongens hebben opgevoed. Je blijft niet thuis van school voor een beetje hoofd- of buikpijn. Ga het maar proberen, naar huis komen kan altijd nog. Maar ze kwamen nooit... Kijk, koorts vind ik iets anders, dan bleven ze op de bank en hadden ze er zelf na één dag al de pest over in dat ze dan dus óók niet naar de voetbaltraining mochten.
Uiteindelijk hebben wij het geluk dat we vrijwel nooit ziek zijn.

En toen kwam Corona. Als we de berichten mogen geloven ontstaan door iemand die een, al dan niet levend, beest heeft gegeten dat besmet geweest is door een vleermuis....Ook zoiets waarbij je je af kunt vragen: waaróm??? En tegelijkertijd: hóé dan? Hoe is het in godsnaam mogelijk dat zoiets kan leiden tot een wereldwijde ramp. Economisch gezien misschien wel de grootste ramp ooit. Lege straten, lege schappen, landen die op slot gaan en bedrijven die zich afvragen of het niet uitdraait op een faillissement.

Maar daarbovenop nog de angst onder de mensen. Áls je je al naar de supermarkt durft te wagen, moet je maar hopen dat je niet per ongeluk een keer hoeft te niezen of kuchen. Terwijl we natuurlijk ook een gewoon koutje opgelopen kunnen hebben. Het is tenslotte pas maart. En met het voorjaar dat begint te ontluiken neemt het aantal mensen dat een loopneus krijgt altijd al toe.
Maar goed, al 43 doden door het virus in Nederland ( op moment van schrijven) is echt wel "serious business..."

Dus twijfelen we nu bij alles. Want stel dat... Wat dan? Thuisisolatie, thuiswerken zover dat kan, afstand houden en vooral heeeel vaak je handen wassen. Angst regeert. En ja, inmiddels ook een beetje bij mij. Want het zal toch niet gebeuren dat ik ziek word? Of erger nog, kom te overlijden door zo'n stom virus! Het maakt dat ik toch ook voorzichtiger ben. Ik blijf meer thuis, ga nog wel lopen maar dan vooral in bos en duin waar weinig mensen zijn en probeer goed naar mijn lijf te luisteren. Beetje back to basic. Hopend dat het virus net zo snel verdwijnt als het gekomen is.

Wees allemaal voorzichtig, zorg goed voor jezelf en je naaste. De dingen die het belangrijkste zijn in het leven worden nu weer duidelijk. Ik had nooit gedacht dat ik het ooit zou zeggen maar: voel je je niet lekker? Blijf dan maar thuis! Al dan niet met een koude Corona, om het toch nog een beetje draaglijk te maken..



           
              

Abraham

🎶Vader Abraham had zeven zonen
Zeven zonen had Vader Abraham
En ze zongen maar en ze dronken maar
En ze hadden zo’n plezier🎵

Ken je het liedje nog? Ik moest er de afgelopen maanden steeds aan denken. Op Facebook kwam de ene na de andere verjaardag voorbij. Ik heb het nu niet over de gewone verjaardagen; met 1600 vrienden wéét je dat er dagelijks taart wordt gegeten. Nee, ik zag vooral veel verjaardagen voorbij komen van vrienden en oud-klasgenoten van Johan. Ze vierden stuk voor stuk de dag dat ze de prachtige leeftijd van 50 jaar hadden aangetikt. Sarah, Abraham... geweldig! 50 is het nieuwe 40 en als je dan ook nog eens te weten bent gekomen waar de mosterd vandaan komt, is het zéker feest! 

Daarom feliciteerde ik de jarige telkens met deze mijlpaal, wenste hem/haar een mooie dag en nog heel veel gezonde jaren erbij. Maar met elke felicitatie die ik plaatste, groeide de pijn in mijn hart. Ik wist namelijk dat de 50e verjaardag van Johan er ook aan zat te komen. Helaas is hij gestrand op 46.
Hoe anders had alles moeten zijn? Ik denk aan de voorpret die we zouden hebben. We zouden nu stilletjes een pop moeten maken, 50 kadootjes moeten verzinnen, een Abrahamtaart laten maken...

10 maart 1970, vandaag precies 50 jaar geleden, werd de man geboren die mijn leven kleur gaf. Die mij liet stralen, mij moeder maakte, mijn leven veranderde en mij aanbad!
Wat hadden wij hem graag de dag van zijn leven gegeven, hij hield er zo van!
Ik heb er even over gedacht om een kleine Abraham te maken voor op het graf, maar daar toch vanaf gezien. Het zou dan waarschijnlijk een zielig "Ken-achtig" mannetje geworden zijn met wat grijze watten als pruik en baard, meer ruimte is er niet. En dan, die 50 kadootjes koop ik tenslotte ook niet. Gek eigenlijk, vorig jaar toen hij 49 zou zijn geworden was het "gewoon" zijn verjaardag, maar nu is het net ff lastiger. En dat alleen maar door die 5 en die 0.

Mijn eigen Abraham had geen zeven zonen. Zijn teller bleef steken op drie. Maar wel zulke leuke, dat ze wat mij betreft tellen voor zeven. Dat zingen en drinken doen ze ook, dus so far so good.
Hij moet het vandaag alleen doen zonder pop en kadootjes, maar we heffen wel het glas op hem. En weet je, met een beetje geluk hebben ze in de hemel ook mosterd. Dan weet hij misschien toch waar Abraham die nou uiteindelijk vandaan haalt...

Blij

Weet jij eigenlijk wel
Wat je allemaal doet voor mij?
Ongemerkt en gedachteloos
Maak jij me telkens weer een beetje blij.

Als je vertelt over je werk,
Je kinderen of wat je plannen zijn
Dat jij dat met me delen wilt
Vind ik alleen al fijn.

Het maakt niet uit of ik je al lang ken of pas kort,
het gaat om het gevoel
Gewoon onszelf kunnen zijn bij elkaar
Dat is precies wat ik bedoel

Door jou lijkt het net
Alsof elke dag de zon een beetje schijnt
Waardoor dat onvolledige gevoel
Diep in mij voor eventjes verdwijnt

Dus dank je wel lieverds,
groot of klein, man of vrouw
Ik zeg oprecht met heel mijn hart:
Wat word ik blij van jou!

Stil verdriet

Ik mis je in de kleinste dingen
In een grap of lief gebaar
En iedereen lijkt maar te denken
Ze heeft het wel weer aardig voor elkaar

Maar het grootste misverstand van rouwen
Is dat het vast wel over gaat
Besef je dat verdriet van binnen
Zich niet leiden of zelfs sturen laat?

Het komt op onverwachte momenten
Of het nu gelegen komt of niet
En dan hoop je maar heel stiekem
Dat er niemand is die het soms ziet

Want dan zou je iemand anders
Zomaar eens tot last kunnen zijn
En als je je al rottig voelt van binnen
Is die gedachte ook niet fijn.

Dus slik ik dapper al mijn tranen
En bijt mijn lip vaak stuk tot bloed
Maar ben ik wel een kei geworden
In het zeggen "het gaat goed"...

An unexpected journey

We hebben ze allemaal; gedachten over wat iemand zal voelen en hoe hij/zij zich waarschijnlijk zal gedragen in een bepaalde situatie. Zo gaan we er toch wel een beetje van uit dat iemand die jarig is, blij zal zijn. Of dat iemand die net een kind heeft gekregen de eerste tijd zéker op een roze wolk zit. Die aannames zijn logisch, maar kunnen het de desbetreffende ook knap lastig maken. Want lang niet iedereen voelt zich feestelijk op zijn geboortedag. Om maar niet te spreken over de kersverse ouders die zó moe zijn van de gebroken nachten, dat er geen roze wolk te vinden is. Maar hoe ga je dat toegeven? Als je niet voelt wat de gevestigde orde eigenlijk vanzelfsprekend vindt...

Zelf merk ik enorm dat het best een issue kan zijn als je met een overlijden te maken hebt. De wanhoopsberichten in de Facebook-groepen speciaal voor weduwen en weduwnaars liegen er niet om. Terwijl de aandacht en het medeleven van omstanders langzaamaan afneemt, neemt het gemis voor jouzelf toe. Waar het leven voor iedereen na verloop van tijd weer 'gewoon' doorgaat, is ons leven voor altijd anders. Daaraan moeten wennen kost tijd. Veel, heel veel tijd. Maar omdat je bang bent dat mensen afhaken hou je je vaker groter dan je eigenlijk bent. Wat zich vroeg of laat wreekt in een gigantische jankbui. En gelukkig heb je dan die achterban op Facebook van mensen die het snappen.

Waarom verwachten we zoveel van onszelf en elkaar? Waarom willen we zo graag sterk zijn? Zijn we opeens zwak als we aangeven dat het niet altijd meevalt? Als we tranen krijgen als we het over onze liefsten hebben? Nee, wij zijn niet zwak, maar de omgeving voelt zich dan ongemakkelijk. En dat willen we niet...  Dus draaien we weg als een gesprek moeilijk wordt en huilen we als niemand het ziet. Zeker als je van nature al niet zo positief bent kun je daardoor in een neerwaartse spiraal komen.  Geldt gelukkig niet voor mezelf, maar soms lees ik dat mensen zichzelf óók dood voelen van binnen... dat ze geen enkel perspectief meer zien op geluk en zin in het leven.

Is dat raar? Nee, er sterft inderdaad een stukje van jezelf bij het verlies van een dierbare. Echter daarnaast mogen wíj nog wél leven. Beschadigd, dat wel. Maar die schade maakt ons echt niet minder mooi. De dood is onomkeerbaar en het verdriet zal daarom nooit helemaal weggaan. Verwacht daarom ook niet van ons dat we dezelfde zullen zijn als ervoor. Het verdriet is namelijk een deel van onze nieuwe ik. Geïntegreerd in ons leven na... Betekent dat dan dat we nooit meer blij zullen zijn? Natuurlijk niet, maar pas wel op. Want dat ik weer kan genieten en vaak zin heb in het leven, betekent niet dat ik geen pijn meer voel of Johan ben vergeten. Die pijn voel ik namelijk nog steeds, ja, ook na drie jaar nog. Verdriet en gemis kennen geen tijd. Andersom betekent het dat ik ook weer mág genieten en blij zijn. Want als ik lach, lacht Jo met me mee, al kost het mij soms ook echt wel moeite.

Wees blij voor me dat ik weer zin heb om vooruit te kijken en steeds vaker oprecht kan lachen. Die verdomde reis door de rouw blijkt namelijk een 'unexpected journey' dus (ver)oordeel niet. Niet over wat ik doe maar verwacht zéker niet te weten wat 'wij achterblijvers' voelen of zouden moeten voelen. Wees in plaats daarvan maar blij dat jij dat zelf niet weet...

Ze huilt maar ze lacht

Ergens eind vorig jaar kwam het voorbij op Facebook; Portretten van  rouw, gefotografeerd door Ronald de Jong. (www.ronalddejongfotografie.nl) Het wekte mijn nieuwsgierigheid en ik besloot op de site te kijken. Wat ik zag waren mooie, maar levensechte foto's van mensen in rouw met passende gedichten. Wat me zo trof was het feit dat de pijn van hun gezicht af te lezen was. Als een litteken, gekerfd in hun ogen. Het zette me aan het denken, zou je dat bij mij óók zo duidelijk zien? Neeee.. vast niet. Mrs Positivo zet steevast een glimlach op als ze in de spiegel kijkt, dus bij mij zou het wel meevallen. Mijn oog viel op zijn oproep voor mensen die wilden deelnemen aan zijn project. Mooi, dacht ik, als ik meedoe kunnen mensen zien dat het niet altijd zo hoeft te zijn. Niet dat ik geen verdriet heb, maar bij mij was het vast niet zo overduidelijk zichtbaar.

En zo kwam het dat ik vorige week bezoek kreeg van Ronald. Na eerst een uurtje te hebben gekletst met een bak koffie gingen we daarna naar het strand voor foto's. Het was eigenlijk heel gezellig, ik heb ons verhaal gedaan zonder te huilen. (Want op de een of andere manier is dat is toch wel een  graadmeter..., net of ik een watje ben als ik moet huilen...) We namen foto's bij de waterlijn en ik keek uit over zee, wat ik vaker doe. Ik vraag me dan steevast af óf en wáár Jo zou zijn. Onbewust besef je dat je voor zo'n project niet breedlachend op de foto gaat, zo grappig is het allemaal niet, dus kijk je vooral voor je uit. We namen afscheid en vol verwachting wachtte ik op zijn mail dat de foto's en het  gedicht klaar waren.

Maandag was het zover...
Toch wel zenuwachtig opende ik de pagina om goedkeuring te geven voor publicatie. Het eerste wat ik dacht toen ik de foto zag was (sorry voor het taalgebruik): Holy shit... Ben ik dit echt??? Neee!!! Wat ik op al die andere foto's had gezien zag ik minstens net zoveel bij mij. Pijn en verdriet, gekerfd in mijn huid en mijn ogen...
Ben ik dit...zie jij mij zo...Ik herken mezelf niet echt.
Of eigenlijk echt niet! Nooit heb ik geweten dat mijn verdriet zó tekenend is. Als ik dit ben heeft hij dat echt wel prachtig gevangen in dit portret.
Ik kijk naar mijn profielfoto, genomen met Kerst, wat een contrast. Van die foto word ik blij, ik zie er ontspannen uit. Natuurlijk zit mijn verdriet van binnen, maar op die foto zie ik gewoon een vrouw die geniet van het moment, die huilt maar ze lacht...

Of Maan dit bedoelt heeft in haar liedje weet ik niet, maar ze slaat wel de spijker op zijn kop. Iemand die huilt omdat hij/zij verdriet heeft kan van binnen soms best genieten en lachen.
Maar iemand die naar buiten toe blij lijkt en lacht, kan van binnen kapot zijn en huilen.
Niet alleen ik, maar jij ook...
Ik zie mezelf liever in de spiegel zoals op mijn profielfoto, en jij vast ook. Ik lach liever, omdat verdriet zo'n pijn doet. Zodat ik maar niet teveel mezelf ben, uit angst te gaan huilen. Maar hoe zie jij mij echt? Zie jij mijn lach of juist mijn pijn? Prik jij door mijn lach heen? Mijn lach, die steeds vaker echt gemeend is? Ondanks mijn rouw, dat steeds meer een litteken wordt. Het litteken van een geweldige liefde waar ik nog steeds blij van wordt.

Ik zit hier alleen in de trein
En ik duik in mijn jas
En kijk uit het raam
En ik vraag me af
Hoe zou het voelen mezelf te zijn
Want soms doet het pijn als ik huil
Maar ik lach...

Heal the world

Ik was het van plan, ja echt, serieus. Ik schreef het gisteren, als een soort belofte of, als je het zo noemen wilt, een goed voornemen. Dit jaar nog meer stralen, voor mezelf en een ander. Gewoon om het leven en de wereld een stukje mooier te maken. Zoals Michael Jackson ooit al zong: Heal the world, make it a better place. Als we dat allemaal zouden proberen valt er vast wel iets heel moois van te maken.

Maar dit nieuwe, verse jaar is nog geen 12 uur oud of we worden alweer keihard geconfronteerd met de kille werkelijkheid. Zojuist, bij het lezen van de voorpagina  van een groot landelijk dagblad lees ik niets als ellende. En die narigheid gaat dan voornamelijk om wat een heel feestelijk gebeuren zou moeten zijn: het vuurwerk.

Leven we écht in een wereld waarin het kennelijk heel normaal is dat je iemand in elkaar slaat als hij/zij je ergens op aanspreekt? En wat bezielt je in godsnaam om vuurwerk naar binnen te gooien in huizen en flats, zelfs met de dood als gevolg? Ik schrik als ik de leeftijd van deze 'daders' zie. Kinderen zijn het nog, amper tieners... niet beseffend dat ze niet alleen ellende in andermans gezin veroorzaken, maar net zozeer in hun eigen.

Want hoé zul je jezelf ooit nog recht in de spiegel  kunnen aankijken als je de dood van iemand op je geweten hebt? Dat iemand moest sterven omdat jíj het zo nodig vond om die vuurpijl of wat het ook was naar binnen te gooien? Hoe kijk je als ouder naar je kind als hij/zij dat heeft veroorzaakt? Ik geloof eigenlijk niet dat ik het antwoord hierop wil weten. Sommigen onder ons zullen het waarschijnlijk afdoen als kwajongensstreken of gevalletje pech. Maar het zet mij aan het denken.

Maken we in deze tijd niet teveel prinsjes en prinsesjes, door aan alle wensen van onze kids tegemoet te komen? Hoe zullen zij het échte leven (wat heus niet altijd van een leien dakje gaat) ooit aankunnen als ze nooit eens 'nee' horen? Is het mobiele tijdperk echt zo'n pré voor onze kids, of was het ouderwetse buiten spelen wellicht zo slecht niet? Ze leerden dan zoveel nuttige dingen. Sámen spelen, kleine ruzietjes oplossen, creativiteit ontwikkelen. Dingen waar ze in de rest van hun leven nog heel veel profijt van hebben. Moeten wij ouders alles maar goed vinden, of is misschien toch handiger om bepaalde regels te hanteren. Studies hebben aangetoond dat kinderen grenzen zoeken, maar als wij volwassenen die niet stellen, dan gaat de zoektocht blijkbaar steeds verder.

Ik wil overigens niet suggereren dat de desbetreffende ouders hun kinderen hiertoe hebben aangezet, soms ligt gedrag aan hele andere factoren. Maar ik zou niet graag in hun schoenen staan. Ik weet namelijk wat dood en verdriet met je doet, het laat onuitwisbare sporen na.

Ik sluit de website en ben nog vastberadener in mijn doel voor dit jaar. Het zal niet meevallen, maar die wereld moét mooier worden. En daarom brandt mijn lichtje vandaag al, met een extra kaarsje voor alle slachtoffers, naasten en daders. Dat ook zij ooit weer het licht zullen zien en doorgeven.
Heal the world, doe je mee?

What's another year

Nog een dag en dan zit ook dit jaar er weer op. We gaan een nieuw decennium in, 2020. Het betekent meteen dat Johan al drie volle kalenderjaren niet meer bij ons is. Als je nadenkt over drie jaren vooruit lijkt dat nog zo'n eind weg, drie jaren terug is dus minstens net zover, maar niets is minder waar. Het is nog steeds als de dag van gisteren.

Vorig jaar rond deze tijd schreef ik over mijn verwachtingen voor het nieuwe jaar. Dat ik wilde proberen het leven weer te omarmen en kansen te pakken. Ik vraag me af of dat gelukt is. Het jaar was namelijk zo raar en ook zó snel voorbij! In plaats van rustig te kunnen focussen op nieuwe doelen werd ik meegesleurd door de sneltrein van het leven. Alles maar dan ook bijna alles heeft weer de revue gepasseerd. De dood, vreugde, spanning, ontspanning, teleurstelling, blijdschap, zorgen en voldoening. Hoge pieken en diepe dalen. Het volgde elkaar in zo'n rap tempo op, dat ik nu eigenlijk alleen maar moe ben van dit hele jaar. En dat was nou net niet de bedoeling.

Het ergste vind ik dat ik nog steeds stuurloos ben. Ik had zo graag afgelopen jaar willen bepalen welke richting ik op zou gaan. Ga ik door met schrijven? Dat kan, ook dit jaar is mijn boek goed verkocht. Elke week krijg ik nog te horen dat mensen het zo mooi/fijn vinden om het te lezen. Zich erdoor gesteund voelen en getroost dat ze niet alleen zijn in hun gevoel van rouw.
Maar durf ik deel 2 komend jaar al uit te geven? Nóg een keer het risico te nemen dat de mensen het zullen kopen. En hoé kan ik dat risico indekken? Door vóórinschrijvingen te houden? Of ga ik tóch een andere richting op? Het antwoord hoop ik komend jaar te vinden. Want beslissingen die je neemt als je moe bent, zijn over het algemeen niet de beste.

Wat ik wél weet is dat ik volgend jaar weer wil gaan stralen. Van buiten zou mooi zijn, maar vooral van binnen. Een lichtje zijn voor anderen, en zéker ook voor mezelf. Ik wil meer kunnen genieten, me minder schuldig voelen, léven zonder angst, wat meer onbevangen. Ontdekken wat er nog is, in de wereld, het leven, de liefde..  who knows... Is dat een goed voornemen? Niet speciaal, maar beter voor mezelf zorgen kan nooit kwaad.
2020 vind ik wel een mooi getal, dus wie weet wordt het net zo'n mooi jaar.

Dus dag december, dag maand waar ik zó van hou, maar sinds drie jaar ook vrees. Dag lichtjes, dag kerstboom, dag korte, donkere dagen en dag gezelligheid. Neem je de zorgen en onrust meteen mee als je weggaat? Zodat januari weer blanco kan beginnen?
Maar laat nog wel een sprankje licht achter, als hoop iedereen. Als wegwijzer voor het nieuwe jaar. Als welkom voor 2020, met alles wat het gaat brengen. Happy Newyear!

Stralen

En dan is het Kerstavond 2019. Een "gewone" dinsdagavond, maar dan net wat specialer. De avond voor Kerstmis is inmiddels als een bonus-Kerstdag geworden. We leggen ons dat zelf op in elk geval.
Zo heb ik me net na een "overdagse douche" in een gloednieuw zwart jurkje gehesen. Zwart, wat ik me eigenlijk nooit leuk vond staan. Maar goed, met het kleurtje dat ik van de week in mijn haar heb gesmeerd staat het bij nader inzien toch wel Kerstig.

Om het plaatje compleet te maken val ik nogmaals van mijn geloof en besluit mijn nagels te lakken, iets waar ik me normaal niet aan waag. Behalve mijn teennagels dan, die krijgen in de zomer een fris kleurtje. Het fijne van teennagels lakken is dat het niet zo'n smeerboel wordt. Als het zit zit het, 5 minuten in de zon laten drogen en het kan er wel een week tegen.
Bij mijn handen duurt de euforie dat het er zonder beschadigingen op zit meestal maar 5 minuten. Ja écht, 5 minuten... En dat terwijl het erop krijgen zo'n uur duurt bij me.

Zo ook vandaag weer. Nadat ik me 'veilig waande" stootte ik natuurlijk weer een nagel tegen een keukenkastje tijdens het koken. G***klere... Dat werd dus óf alle nagellak eraf halen of hulp vragen om die ene nagel te redden...
Wat een dilemma, en dát op Kerstavond!

Terwijl ik de boel aan het restaureren was bedacht ik me dat we eigenlijk hartstikke gek zijn. Natuurlijk is Kerstmis speciaal, in elk geval specialer dan zomaar een dag. Net zoals je verjaardag, of moederdag.
Maar inmiddels weet ik dat het ook maar "gewoon" een dag is. Vijf jaar geleden kreeg Johan chemo op 2e Kerstdag, goh wat een feest... de voorgaande twee jaren  waren we op vakantie. Ook toen ging Kerst gewoon door, met of zonder ons.

Waarom maken we onszelf wijs dat alles perfect moet zijn deze dagen? Waarom ren ik vanmorgen, na een relaxed weekendje weg, als een gek naar de winkels om mijn kerstinkopen te doen? Zou ik omkomen van de honger als ik die laatste boodschappen niét had gedaan? Zijn we inmiddels zóver dat de supermarkten niet eens twee dagen per jaar dicht kunnen zijn?

Dan gaan we volgens mij voorbij aan het hele Kerstfeest. Vrede op aarde gaat niet over eten. Het gaat over samenzijn met de mensen van wie je houd. Waar je ook bent en wat je ook op je bord hebt.
Omdat die liefde precies is wat je nodig hebt, zeker als je een dierbare hebt die er nooit meer bij zal zijn.
Misschien is dat de reden dat "all you need is love"  op Kerstavond zo goed bekeken wordt. Terug naar de basis, meer heb je niet nodig. Shinen doe je namelijk niet alleen tijdens Kerst, maar je ster schittert het mooist op alle andere dagen. Een mooi voornemen voor het komende jaar!
Stralende Kerstdagen allemaal 🎄

Ware liefde ❤

"De enige zekerheid als je geboren word is dat je ook een keer dood gaat", ik denk dat we deze uitspraak allemaal wel kennen. Het is alleen niet het eerste waar je aan denkt als je een zwangerschapstest doet en deze positief uitslaat.
Net zo min als je er bij stil staat dat als je gaat trouwen, ooit een van de twee alleen achterblijft.
Het zou je de lust om te trouwen ook meteen ontnemen overigens.
En áls je er in een onbewaakt ogenblik wél eens over nadenkt, hoop je maar dat dat moment pas komt als je allebei oud en grijs bent. Compleet met rollator en een dozijn kleinkinderen.

Je hoopt dat, omdat je dan naar alle waarschijnlijkheid geen eeuwigheid meer zonder je liefste verder hoeft te leven.Want een leven zonder hem/haar kun je je écht niet voorstellen. Je wilt het je ook niet voorstellen, maar uiteindelijk kun je er niet voor weglopen.Het is hij/zij of jij...

Toen Johan ziek werd ging het gezin op de automatische piloot. Ik dacht nog niet serieus na over hoe het zou zijn als hij daadwerkelijk aan die pokkeziekte zou overlijden.
Toen dat inderdaad wel realiteit werd, dwaalden mijn gedachten wel eens af. Hoe zou het zijn geweest als ík degene was die zou zijn overleden. Dat er hier vier mannen in huis achter waren gebleven. Ze zouden geen keus hebben gehad, en het uiteindelijk heus wel gered hebben ( met of zonder hulp), maar zou ons huis dan nog steeds als thuis voelen? Het lijkt me namelijk echt verdomd moeilijk om naast een fulltime baan ook nog eens het hele huishouden op je dak te krijgen. En de boodschappen.... het verdriet van je kinderen, je sociale leven bijhouden en niet voorbij gaan aan je eigen verdriet...
Niet dat onze situatie ideaal is, er viel toch een gigantisch gat in het gezin, de kostwinner (en daarmee het inkomen) viel weg, maar verder bleef alles op praktisch gebied redelijk onveranderd. Bijna alle andere taken had ik al op me genomen, dus hoefde ik alleen nog maar te dealen met extra inkomen creëren en al het verdriet opvangen.
Klinkt alsof het een makkie is maar geloof me: That's not!
Ik wil alleen maar zeggen dat ik voor Johan blij ben dat hij niet alleen is achtergebleven. Dat dat immens grote verdriet hem bespaard is gebleven.

Dat mannen er anders tegenaan kijken hoorde ik afgelopen week. Ik ging lunchen met een man wiens vrouw vorig jaar is overleden. Gewoon uit vriendschap, omdat we elkaar niets hoeven uit te leggen en feed back soms toch wel fijn is.
Zonder dat we het er eerder over hebben gehad, begon hij te vertellen dat het hem  zó moeilijk lijkt om als vrouw alleen achter te blijven... Dat hij "blij" is dat hij dat uiteindelijk is geworden en niet zijn lieve vrouw, die hij nog elke dag zó mist. Want hoe moet een vrouw het redden zonder man in huis? Zonder extra inkomen, zonder man om ze te beschermen, helemaal alleen als dingen tegenzitten en moeten worden opgelost... Tja, zo kun je het dus ook bekijken. Er zit ook zeker een kern van waarheid in, Want als iemand mij beschermde was Jo dat wel. Hij trok voor mij aan de rem als ik mezelf voorbij liep, of als anderen me leegzogen met negatieve energie. Zelf kan ik die rem maar moeilijk vinden.

Uiteindelijk is liefde loslaten, niet willen dat de ander pijn heeft of verdriet. Daarin zijn mensen dus blijkbaar gelijk, mannen én vrouwen, oud en jong. Liever zelf de last van het verlies op je nemen, om het de ander te besparen. Als ultiem bewijs van echte liefde...❤

Memories bring back you...

Het kán voor mijn gevoel niet, maar ik weet dat het echt zo is.
Ik hoor het aan de liedjes op de radio, ik zie het aan de lichtjes die overal weer tevoorschijn komen en natuurlijk werd ik er keihard mee geconfronteerd tijdens het inpakken van de Sinterklaaskadootjes.
Het is weer december. Een feestmaand, maar niet alleen dat. Niet meer voor ons.

Is het écht al 3 jaar geleden dat we sámen de kadootjes inpakten, sámen naar die liedjes luisterden, samen de dag doorbrachten? In het ziekenhuis dan wel, maar toch...
3 jaar, 156 weken...1095 dagen zonder jou bij ons.

Moeilijk? Ja. Niet uit leggen moeilijk. Maar ergens ben ik trots op hoe we ons er doorheen slaan. Kijk, dat we je missen is logisch en moge duidelijk zijn. Het heeft ons gevormd en inmiddels een plekje gevonden in ons lijf en leven. Het gaat niet weg en gelukkig hoeft dat ook niet. Want naast het verdriet zijn we ook echt wel gelukkig. Het bekende yin en yang verhaal. Balans en evenwicht, op een bepaalde manier komt het weer terug in ons normale dagelijkse leven. Met nadruk op "normale".
Want in dit 3e jaar zonder jou, het jaar waarin het leven juist weer wat opbouwender zou moeten zijn geweest, was maar weinig normaal.

Dit jaar miste ik je meer dan ooit. Er gebeurde teveel. Het overlijden van je ouders, twee dagen na elkaar, was zó fucking confronterend. Want oud of niet, ze waren jouw oorsprong. Behalve het verdriet om hen, kwam het missen van jou zó binnen. Wat had ik graag jouw armen om me heen gehad, al hebben onze jongens me geweldig bijgestaan.
Positieve hoogtepunt van dit jaar was onze vakantie, maar ook die was met een kanttekening. Onze reis werd er een voor vier personen in plaats van vijf.
Toch hebben we daar wel van genoten, jij zou niet anders hebben gewild.
Het jaar eindigde met opnieuw ziekenhuisopnames en zorgen voor en om... Gelukkig lijkt dat nu weer wat beter gaan maar jeetje wat hakt dat er steeds in. Het welbekende déjà vu-verhaal. I've been there, seen that, done that...

Zou het leven ooit nog normaal worden? Normaal als in de zin van: zoals het was voordat jij ziek werd?
Ik ben bang dat alle littekens ervoor zullen zorgen dat onze kijk op dingen altijd anders zal blijven. Misschien is dat niet eens zo erg, we beseffen hoe kwetsbaar we zijn en daardoor leven we het leven veel bewuster.
Daarom lieve Jo, we denken elke dag aan je, maar de 8e een beetje meer...❤

Here's to the ones that we got
"Cheers to the wish you were here, but you're not
'Cause the drinks bring back all the memories
Of everything we've been through
Toast to the ones here today
Toast to the ones that we lost on the way
'Cause the drinks bring back all the memories
And the memories bring back, memories bring back you"

Slechts op bezoek

Dinsdagmiddag kwart over twee. Ik heb mijn auto geparkeerd en sta nu voor een draaideur die onregelmatig draait. Achter de deur speelt de wereld uit mijn grootste nachtmerrie zich af. Onbewust zet ik mijn masker op en trek het muurtje wat hoger, in de hoop dat het zal me beschermen. Moedig stap ik erin, wetend wat er komt en toch ook weer niet. Alsof het leven een spel monopoly is en je succes, geluk en gezondheid worden bepaald door het aantal ogen wat je gooit. Dit maal ben ik "slechts op bezoek". Het voelt als of ik een kaartje bij me heb in de trant van : "verlaat de gevangenis zonder betalen".
Ik ben niet gek, ik wéét hoeveel mensen er dagelijks in een ziekenhuis komen. Ik lees het in de berichten van vrienden op Facebook en hoor het om me heen. En toch... toch raak ik er niet aan gewend.

In alles schuilt herinneringen, en écht, heus niet alleen maar slechte. Zo zie ik een kersverse moeder met haar pasgeboren zoontje, die wachten tot papa de auto heeft gehaald. Voor het eerst naar huis, een leven voor zich, hopelijk gevuld met veel voorspoed en geluk. Is het echt al 23 jaar geleden dat ik zo met Bart zat te wachten, en bijna 19 jaar geleden met Luuk?
Het gevoel van toen komt volledig boven en verrast me enigszins. Fijn om ook dié herinneringen nog op te kunnen roepen. Ik kon mijn ogen niet van hem afhouden. Die piepkleine vingertjes en dat schattige neusje. Nog totaal weerloos en onwetend. In stilte beloofde ik hem dat ik alles zou doen om hem gelukkig te maken. Pril geluk dat oneindig had moeten duren.

Ik loop verder de gang in. Bezoek loopt in en uit, patiënten wachten bij de apotheek op hun beurt. Nog steeds ziek, maar goed genoeg om in elk geval naar huis te mogen. Elke patiënt met een eigen verhaal. Ook dáár zie ik ons nog zitten. Soms kregen we zoveel mee dat we bijna een doos nodig hadden om alles mee te krijgen. Zelfs de apothekersassistenten kenden ons en we kletsen alsof we goede bekenden waren.

Dan zie ik ze zitten. Aan een tafeltje halverwege de gang zit een man van ongeveer mijn leeftijd. Naast hem zit een vrouw met rode ogen, en een jongen, rond de twintig. De man heeft een infuuspaal bij zich, en de blik in zijn ogen verraad dat dat niet voor wat extra vocht is. Ik ken de blik maar al te goed. De blik van wanhoop met een sprankje hoop. Onze blikken kruisen elkaar en ik knik hem bemoedigend toe.

Wat heb ik met hen te doen. Het hele gezin lijdt aan die rotziekte, angst en onzekerheid worden nieuwe hoekstenen. Wat staat deze mensen nog te wachten? Bizar om te realiseren dat het ons dus ook gewoon is overkomen. Soms lijkt het echt nog steeds een vaag en slecht verhaal. Zeker als ik een paar nachten achter elkaar over hem gedroomd heb, dan lijkt het net of hij er gewoon nog is.

Inmiddels ben ik bij de lift gekomen en schud ik het leed dat ik tegenkwam van me af, voor mijn eigen wanhoop weer de overhand kan krijgen. Voor mijn eigen pijn weer omhoog kan komen.
Mijn masker heeft moeite om mijn prikkende tranen tegen te houden. Maar dapper slik ik ze weg. Want vandaag heb ik nog hoop.
Vandaag ben ik "Slechts op bezoek..."

Lessons in loss

Een paar maanden geleden werd ik gewezen op de uitzending van Summer School, waarin Femke van der Laan zou spreken over het verlies van haar man. Ik heb het op dat moment niet gekeken. Niet omdat ik het niet wilde, maar omdat ik weet dat ik nogal eens vol schiet tijdens dat soort programma's en ik het zonde vond om de helft te moeten missen door mijn eigen gesnotter. Daarom sloeg ik de link naar "uitzending gemist" op op mijn pc en wachtte ik het juiste moment af.
Ha, valkuil nummer één: er is geen juist moment.
Als ik namelijk denk dat ik iets wel aan kan, barst ik zomaar in janken uit. Terwijl de dagen waar ik erg tegenop zie geruisloos voorbij glijden, en ik maar wachten tot die tranen gaan vallen. Niet dus. Niet als je er op rekent.

Maar goed, gistermiddag was het dan zover. Ik was voorbereid,  had een bak koffie en doos tissues binnen handbereik en drukte op play. Het eerste wat ik zag en dacht was: wat een mooie dappere vrouw. Het tweede wat ik dacht was: ja wat moet ze anders, ze heeft geen keus!
Zo puur en eerlijk in haar eigen eenzaamheid en verdriet. Eigenlijk hoefde ze niet eens iets te zeggen, we spreken dezelfde taal en hebben blijkbaar hetzelfde doel.
Lessen in Verdriet.

We hebben het allemaal, groot of klein verdriet. Is het te meten? Nee! Kun je het vergelijken? Nee! En dat hoeft ook helemaal niet.
Maar waarom schamen we ons er dan zo vaak voor. Het klopt wat ze zegt, hoe vaak verontschuldigen we onszelf niet voor onze tranen. Menigmaal heb ik mezelf sorry horen zeggen als ik het niet droog hield als het gesprek op Johan kwam. En nog steeds...
Tegenwoordig draai ik me steeds vaker snel om en hoop ik maar dat de ander niets heeft gemerkt...

Het zit in hele kleine dingen, soms zelfs maar in één zinnetje. Zoals vorige week.
Mijn zus en zwager zijn aan het klussen en ik ging even kijken hoe het vorderde. De tegels in de badkamer zaten er keurig op en ik complimenteerde mijn zwager daarmee. Zijn lieve en enthousiaste antwoord was: Jaaa, dat heb ik nog van je mannetje geleerd!
Bam! Ik heb nog een glimlach getoverd maar me meteen omgedraaid.
Het missen kwam in één klap boven. Het was een compleet goed bedoelde opmerking en daarom schaamde ik mij voor mijn gevoel. Wilde ik niet dat mijn compliment naar hem zou uitdraaien op troost naar mij. Wilde ik hen niet wéér belasten met mijn verdriet.

Verdriet dat er áltijd is. Ondanks ik vaak genoeg lach, dat ik doorga met leven en voorzichtig durf te dromen van een toekomst zonder hem.

Mijn vraag aan jullie is, hoe doe jij dat? Stop jij het ook het liefste weg? Schaam jij je voor je verdriet? Want wat zal een ander er wel niet van zeggen...
Of gooi je het er gewoon uit, ben je eerlijk in je gevoel, hoe goed of slecht dat op dat moment ook is?

Ik heb besloten om me er niet meer voor te schamen. Als ik namelijk eerlijk ben in mijn verdriet, kun je er zeker van zijn dat ik ook oprecht ben in mijn vreugde.
Want ook na drie lange jaren zijn mijn tranen nog steeds bittersweet. Tranen van gemis, maar ook van trots op mijn lieve dappere mannetje, van blijdschap dat ik zolang met hem samen mocht zijn, al was het ook veel te kort.

Oprechte interesse in een ander is oprecht willen delen. Vreugde én verdriet, wanneer dat ook komt, en twee kanten op. Jij mag bij mij, mag ik dan bij jou... eerlijk zullen we alles delen...
Ik stem vóór, doe je mee?